Tanaga, Katutubong Tulang Pilipino
Allan A. Ortiz
Ang tanaga ay
isang maikling katutubong Pilipinong tula na kinaugaliang ginagamit sa wikang
Tagalog. Ito’y may malalim na kasaysayan sa Pilipinas at hindi lamang simpleng anyo
ng tula, kundi bahagi na rin ng kultura ng mga sinaunang Pilipino. Binubuo ito
ng apat na taludturan na may pituhang pantig bawat taludtod. Ang makabagong
tanaga ay ginagamit sa iba’t ibang wikang Pilipino at Ingles dahil sa kanyang
katanyagan noong ika-20 siglo. Lumaos ito sa huling bahagi ng ika-20 siglo,
ngunit muling isinilang ito ng kapanlahatan ng mga Pilipinong alagad-sining sa
ika-21 siglo.
Sa orihinal na Tagalog, ang tanaga ay
may ganitong estruktura: “Catitibay ca tolos sacaling datnang agos! aco’I
momonting lomot sa iyo, I popolopot.” Sa makabagong ortograpiya ng Tagalog, ito
ay naging: “Katitibay kang Tulos Sakaling datnan ng agos! Ako ay mumunting
lumot sa iyo ay pupulupot.”
Ipinapalagay na ang tanaga ay kina
Prayleng Juan de Noceda at Pedro de Sanlucar ni Vim Nadera, at sinipi nila ang
sinabi nilang “Poesia muy alta en tagalo, compuesta de siete silabas, y cuatro
versos, llena de metafora” (ika-16 na siglo) o “Medyo mataas ang panulaan sa
Tagalog, binubuo ng pitong pantig, at apat na taludtod, puno ng metapora.”
Tulad ng haiku ng Hapones,
kinaugaliang walang pamagat ang mga tanaga. Sila ay mga matulaing anyo na
nagsasalita para sa kanilang sarili. Ipinapasa-pasa ang karamihan sa
pamamagitan ng sali’t saling sabi, at naglalaman ng mga salawikain, araling
moral, at pira-piraso ng alituntunin ng pag-uugali.
Bagamat itinuturing itong namamatay
na anyo ng sining, kasalukuyang isinisilang muli ito ng Sentrong Pangkultura ng
Pilipinas at Pambansang Komisyon para sa Kultura at mga Sining. Ang mga grupong
PinoyPoets, ay itinataguyod ang Filipinong panulaan sa Ingles.
Sanggunian:
https://tl.wikipedia.org/wiki/Tanaga
https://www.sanaysay.ph/tanaga-examples/
https://www.tagaloglang.com/ano-ang-tanaga/
Walang komento:
Mag-post ng isang Komento